STRATEJİK ORTAKLIK NE DEMEK?

Son aylarda medyaya yansıyan "ABD ile stratejik ortaklık" konusunu irdelemekte yarar görüyorum.

Basit bir tanımla, "stratejik ortaklık", iki veya daha fazla tarafın bazı kararları birlikte almak konusunda anlaşmalarıdır. Dikkat edilmesi gereken nokta, "stratejik ortaklığın" <kontrolun paylaşılması> ve <mülkiyet devri> anlamına geldiği. Türkiye'nin AB üyeliği, "stratejik ortaklık" tanımına uyuyor. Aynı anda, hem ABD, hem de AB ile "stratejik ortaklığın" nasıl gerçekleşebileceği hakkında çok düşünmemiz gerekiyor.

Şirketler arasındaki "stratejik ortaklık"ları inceleyen çalışmalar, ortaklık ilişkisinin günlük yönetimindeki zayıflıklar ve yetersizlikler nedeniyle "stratejik ortaklık"ların %64ünün başarısız olduğunu gösteriyor. "Stratejik ortaklığı" görünmez bir elin yönetmesini beklemek yanlış oluyor. Beklentilerin yönetimi öne çıkıyor. Anlamlı olan/olacak beklentilerden daha fazlası sorun yaratıyor.

"Stratejik ortaklık" öncesinde <Ne elde edeceğiz? Ne vereceğiz?> sorularının cevapları çok dikkatli bir şekilde irdelenmeli ve verilmelidir. Denk güçler arasındaki "stratejik ortaklık" yönetilmesi daha kolay bir ortaklık.

Zayıf-kuvvetli arasındaki "stratejik ortaklık"ta zayıf tarafın çok bilinçli ve planlı bir şekilde zamanlanmış yetenek geliştirmesini hedeflemesi gerekir. Güney Kore ile ABD arasında 1950li yıllardan sonra geliştirilen "stratejik ortaklık"ta <kuvvetli taraf> ABD, <zayıf taraf>tan yaptığı uzun süreli alımlarla yetenek geliştirmesine katkıda bulundu.

"Stratejik Ortaklık" dört konuda paylaşımı içerebiliyor:
1. Enformasyon,
2. Tamamlayıcı kaynaklar,
3. Ölçek ekonomisi,
4. Uluslararası genişleme.
Biz ABD ile hangi konuda paylaşımı istiyoruz?

"Stratejik ortaklığı" yönetmek için sistematik olmak gerekiyor:
1. İlişkinin güzergâhı hazırlanmalı,
2. Çok iyi düşünülmüş bir iletişim planı yapılmalı,
3. Hangi sıklıkta bir araya gelineceği takvime bağlanmalı.

"Stratejik ortaklığın" kurulması zor bir süreç. Bu zorluğu aşmak üzere
1. "Ortaklık yönetimi", çekirdek ustalık olmalı; ortaklığın yaşam evrelerinin farkına varılmalı,
2. İlişkide güven oluşturulmalı ve bu güven yönetilmeli:
    - Ortaklık pazarlığı yapacaklar ile yürütecekler aynı kişiler olmalı
    - Verilen sözler tutulmalı
    - Ortağın amaçları bilinmeli (kişisel tanışıklık önemli)
    - Fikir birliğinin oluşmasına zaman tanınmalı, hızlı sonuç ve çözümlere varılmamalı.
3. İlişki denetlenmeli
    - Gelinen aşamalar ölçülmeli
    - Karşı tarafın gerçek görüşlerini öğrenmenin yolları bulunmalı
4. Ortak karar vermenin protokolü geliştirilmeli
    - Amaçları paylaşan üyelerden oluşan proje ekibinin oluşturulması
    - Verilmesi gerekecek 20 - 50 önemli karar listelenmeli
    - Önemli kararların önemli paydaşları tanımlanmalı
    - Önemli paydaşların her kararda oynayacağı roller tanımlanmalı (taahhüt,
       pazarlık, danışmak, haber vermek, delege etmek)

Konu hakkında görüş belirten medya mensupları, iş dünyasının üyeleri ile bürokrat ve siyasîleri <ABD- Türkiye Stratejik Ortaklığı>nı yukarıdaki bilgiler ışığı altında gözden geçirmeye ve değerlendirmeye davet ediyorum.